Europocentryczna wizja historii zakłada, że w Amerykach nie
działo się nic i nie było niczego – a potem przypłynął Kolumb i stała
się światłość. Sprawdźmy zatem, jak było naprawdę…
#1. Kakao daje władzę
„Dobrzy Indianie” żyli w zgodzie ze sobą i z naturą, ciesząc się każdym dniem i wdychając kwiatki na łąkach, a problemy współczesnej polityki były im całkowicie obce? Nic z tego. Już Majowie doskonale zdawali sobie sprawę z faktu, że pieniądze dają władzę – choć w ich przypadku nie były to monety czy banknoty, a ziarna kakaowca. To właśnie one zapewniały siłę polityczną i gospodarczą, a kiedy pojawiły się problemy z dostępnością tego surowca, nadszedł kryzys, który – według naukowców – stanowił jedną z przyczyn, dla których imperium Majów ostatecznie upadło.
#2. Kultura bez ceramiki
O najstarszej znanej jak dotąd cywilizacji posiadającej ośrodki miejskie – na terenie obu Ameryk – wiadomo niewiele. Z pewnością jednak jest ona fascynująca. Mowa o Norte Chico na wybrzeżu dzisiejszego Peru. Kultura, znana także jako Caral (od stanowiska archeologicznego Caral w dolinie Supe), istniała w okresie 3000-1700 r. p.n.e. i wznosiła imponujące budowle. Tym zaś, co w szczególności zwraca na Norte Chico uwagę, jest to, że jej przedstawiciele w ogóle nie parali się ceramiką ani tzw. sztukami wizualnymi. Już choćby to ostatnie utrudnia poznanie tajemniczej, prastarej cywilizacji.
#3. Pogańskie pismo
Bez atramentu, bez papieru, bez tabliczek czy nawet skór, na których można by umieszczać znaki – a mimo to rdzenni mieszkańcy Ameryki Południowej zdołali opracować system zapisu pozwalający utrwalać nie tylko liczby, ale i dane nienumeryczne, tj. imiona, nazwy geograficzne itp. Był to system kipu, czyli pismo węzełkowe, w ramach którego na sznurkach z włosia lamy bądź alpaki wiązano węzełki w sposób o konkretnym znaczeniu. System kipu nie przetrwał do dzisiaj – był jeszcze przez krótką chwilę wykorzystywany po przybyciu konkwistadorów do Ameryki, a potem uznany został za „pogański” i zakazany.
#4. Jedna z wielu rzezi na Haiti
Tzw. odkrycie Ameryki przez Kolumba trudno jednoznacznie ocenić. Z pewnością wpłynęło na losy człowieka, ale spowodowało też ogromną ilość cierpienia i krzywdy. Bardzo dotkliwie tego doświadczyli Arawakowie – Indianie, którzy w chwili przybycia Hiszpanów zamieszkiwali m.in. wyspę Haiti. Minęło zaledwie półtora wieku i po Arawakach na Haiti zostało tylko wspomnienie. Kolumb i pozostali Hiszpanie wierzyli, że na wyspie jest pełno złota – zażądali więc od wszystkich mieszkańców określonej ilości kruszcu, który miał być przynoszony regularnie co trzy miesiące. Za niewywiązanie się z obowiązku konkwistadorzy obcinali dłonie. Problem w tym, że na Haiti nie było złota wcale (najwyżej drobny pył w strumieniach). Krótko później nie było już też Arawaków.
#5. Wioska większa niż Londyn
Cahokia to niewielka rolnicza wioska, która – jak wykazały badania – powstała przed 900 r. p.n.e. Jej mieszkańcy zajmowali się uprawą kukurydzy i… wiodło im się na tyle dobrze, że w XI w. n.e. mogło tam mieszkać nawet 40 tys. ludzi (choć trudno o jednoznaczne dane, szacunki wahają się w ogromnym zakresie, zaczynając już od 6 tys.). Tak czy inaczej był to olbrzymi kompleks mieszkalny, rozciągający się na powierzchni 16 km kw., który to – w okresie swojego największego rozkwitu na początku XII wieku – zamieszkiwany był przez więcej osób niż ówczesny Londyn.
#6. 9 na 10 ludzi uśmierciły choroby
Jakaż to radość musiała być dla miejscowych, kiedy biały człowiek zawitał w ich skromne progi, niosąc oświecenie i… cholerną zarazę. Opowieści o niemal pustym kontynencie tylko czekającym na zasiedlenie nie wzięły się z niczego. Zanim w Ameryce pojawił się chwalony już w tym tekście Kolumb, kontynent zamieszkiwało od 50 do 100 milionów osób. Rzecz w tym, że nawet 90% z nich wymarło wkrótce po pojawieniu się białych – przy czym jedni z drugimi nie musieli mieć nawet bezpośrednio kontaktu. Zawiniły choroby, na które mieszkańcy Europy byli już uodpornieni, a wobec których rdzenni mieszkańcy Ameryk byli całkowicie bezbronni.
#7. Bataty obieżyświaty
Z obu Ameryk wywodzą się rośliny, bez których trudno wyobrazić sobie dzisiejszą kuchnię – a które przed wyprawami Kolumba (by nie mówić o nim wyłącznie w negatywnych aspektach) nie były znane nigdzie indziej. Tak do Włoch trafiły pomidory, a do Indii czy Chin papryczki chili. W przypadku słodkich ziemniaków historia okazuje się jeszcze ciekawsza, bo „wydostały się” one z kontynentu dobre 400 lat przed przybyciem Hiszpanów. Zawędrowały jednak nie do Europy, a do Polinezji, co potwierdziły badania wykazujące podobieństwo między lokalnymi odmianami batatów a „oryginalnymi”, andyjskimi. Nawet w języku maoryskim słowo oznaczające bataty, kuumala, jest podobne do kumara w języku keczua.
Oglądany:
37742x
|
Komentarzy:
14
|
Okejek:
223
osób
Najpotworniejsze ostatnio
Najnowsze artykuły
03.05
- Najmocniejsze cytaty – Muzyk wkurzony na palaczy podczas koncertu (53)
- Zatrzymane w kadrze – Znany wnuk jeszcze bardziej znanej babci (20)
- Puya alpestris w ciągu 20 lat zakwita tylko raz – Bardzo nietypowe znaleziska internautów (43)
- Ludzie opisują co sprawiło, że zdali sobie sprawę, że ich partner nie był „tym jedynym” (14)
- 30 memów dla graczy (34)
- Po prostu piękne dziewczyny (78)
- 20 lekarzy, którzy mają genialne poczucie humoru (33)
- Historia najbardziej ekscentrycznego zakładu w historii Londynu (46)
- 12 lat, które na zawsze zmieniło oblicze muzyki rockowej. Led Zeppelin, jakiego nie znacie (20)
02.05
- Faktopedia – Aluminiowe czapeczki dla kotów (145)
- Największe obciachy – Polsat i TVN wreszcie połapały się kogo promują (93)
- Włoski ksiądz AI był nieco zbyt bezpośredni, więc po kilku dniach musieli go wyłączyć – Co nowego w technologii? (26)
- Sukienka idealnie działająca na wyobraźnię – Demotywatory (335)
- Czy kiedykolwiek przydarzyło ci się coś niewytłumaczalnego? (38)
- 12 powodów, dla których miasta potrzebują więcej drzew (32)
- Przeklęte miliony Teda Biniona: Czy ukryty skarb magnata hazardu zostanie kiedykolwiek odnaleziony? (5)
- Harley Quinn, Obcy, E.T - to wszystko artysta stworzył z... ołówka (6)
- Bioderka w obcisłych dżinsach (19)
- Dlaczego nigdy nie odkryjemy wszystkich sekretów wojowników ninja (53)
- Wydawało się, że tego nie da się schrzanić (25)
Sprawdź swoją wiedzę!
Jak to drzewiej bywało
Dobra, dobra. Chwila. Chcesz sobie skomentować lub ocenić komentujących?
Zaloguj się lub zarejestruj jako nieustraszony bojownik walczący z powagą