Zatrzymane w kadrze – Dlaczego mieszkańcy Belgradu demolowali restauracje McDonald's

#1. Start pierwszego w historii Grand Prix Monako. Tłumy obserwują pędzące ulicą samochody, na czele z Bugatti prowadzonym przez Marcela Lehoux. Pierwsze Grand Prix Monako odbyło się 14 kwietnia 1929 roku, a wygrał je Grover-Williams w Bugatti, Monako, 1929 rok.

Antony Noghes, producent papierosów i mieszkaniec Monte Carlo, był inicjatorem pierwszej edycji wyścigu Grand Prix Monako, który odbył się w 1929 roku. W realizacji pomysłu pomógł mu Książę Louis II, który stworzył organizację „Automobile Club de Monaco”, a Noghes został jej pierwszym prezydentem. Wyścig cieszył się wielkim powodzeniem i od tamtej pory jest organizowany co roku w jednym z najbardziej malowniczych miejsc na świecie.
Grand Prix Monako był jednym z wyścigów, zorganizowanych w inauguracyjnym sezonie Formuły 1 w 1950 roku. Od sezonu 1955 wyścig odbywa się jako eliminacja Mistrzostw Świata Formuły 1 z niesłabnącym zainteresowaniem kibiców. Dzięki niepowtarzalnej atmosferze i trudnym warunkom na ulicznym torze, Grand Prix Monako jest jednym z najbardziej prestiżowych wyścigów w kalendarzu Formuły 1.

#2. Żołnierz piechoty morskiej Stanów Zjednoczonych prowadzi uratowaną z niewoli Shoshanie Johnson z 507. batalionu konserwacyjnego armii amerykańskiej, 13 kwietnia 2003 roku.

Johnson była specjalistką 507. kompanii konserwacyjnej armii amerykańskiej. Podczas bitwy pod An-Nasirijją (jednej z pierwszych dużych bitew w trakcie II wojny w Zatoce Perskiej) odniosła rany postrzałowe obu nóg i została schwytana przez siły irackie. Była więziona w Iraku przez 22 dni wraz z pięcioma innymi członkami swojej jednostki. Została uwolniona w misji ratunkowej przeprowadzonej przez jednostki Korpusu Piechoty Morskiej Stanów Zjednoczonych, 13 kwietnia 2003 roku.

#3. Ludzie protestują przeciwko karze śmierci przed więzieniem Don w Toronto w nocy 10 grudnia 1962 roku.

Napisy na transparentach:
„Czy powieszenie to akt chrześcijańskiej etyki?”
„Powieszenie to też morderstwo”
„Kara śmierci zemstą, nie sprawiedliwością”
„Dwa razy źle nie oznacza, że jest raz dobrze”
„Święta w grobie”

#4. Papież Jan Paweł II powitany przez Naczelnego Rabina Rzymu Elio Toaffa w Wielkiej Synagodze w Rzymie. Wydarzenie to było pierwszą udokumentowaną wizytą papieża w synagodze od wczesnej historii kościoła rzymskokatolickiego, Rzym, Włochy, 1986 rok.

#5. Mała paryżanka próbuje zrozumieć niezwykłą wiadomość wydrukowaną w gazecie: „Rosjanin krąży wokół Ziemi”, Paryż, Francja, 1961 rok.

#6. 10 kwietnia 1912 roku, RMS Titanic odpływa z nabrzeża z Southampton.

#7. Msza plenerowa upamiętniająca zniesienie niewolnictwa. Rio de Janeiro, 17 maja 1888 roku.

W 1888 roku, brazylijski parlament ustanowił tzw. Złote Prawo (Lei Áurea), które zakładało całkowicie zniesienie niewolnictwa w Brazylii. Choć całe, bardzo liczne tłumy zareagowały emocjonlanie, abolicjonizm był raczej elitarną ideą intelektualistyczną. W tym okresie gospodarka kraju opierała się głównie na imporcie kawy. Po wyzwoleniu, w trybie natychmiastowym, znienawidzone plantacje opuściło około 750 tysięcy wolnych ludzi. Chociaż właściciele niewolników otrzymali wolność swoich pracowników, nie przewidywało się dla nich żadnych rekompensat.
Złote Prawo nie przewidywało z tego tytułu żadnych odszkodowań dla właścicieli niewolników.

#8. Auguste Piccard (na górze po prawej) i jego brat bliźniak Jean Felix Piccard (na górze po lewej) jako żołnierze Szwajcarskich Sił Powietrznych podczas I wojny światowej, 1914-18.

Auguste Piccard, niezwykle pomysłowy naukowiec, odważny badacz i podróżnik, zyskał sobie sławę nie tylko dzięki swoim lotom balonowym w stratosferę, ale także fascynacją głębinami oceanów. W 1930 roku skonstruował balon stratosferyczny, nazwany „FNRS” na cześć sponsorującego projekt Belgijskiego Narodowego Funduszu Badań Naukowych. Balonem tym udało mu się dokonać rekordowego wówczas lotu na wysokość 15 785 metrów. Podczas swoich lotów Piccard przeprowadzał wiele ważnych pomiarów dotyczących atmosfery oraz promieniowania kosmicznego, które były główną motywacją i inspiracją do konstrukcji balonu. W sumie wykonał 26 lotów stratosferycznych, docierając aż do wysokości 23 000 m.
Nie tylko loty w kosmos interesowały Auguste'a - w latach trzydziestych XX wieku stworzył podstawowe założenia dla konstrukcji batyskafu.
Po wojnie, w 1953 roku, uczestniczył w zwodowaniu batyskafu o nazwie „Trieste”. Razem ze swoim synem Jacquesem i innymi naukowcami przeprowadził wiele eksploracji Morza Śródziemnego.
Jacques Piccard, syn Auguste'a, jest z kolei znanym badaczem i podróżnikiem, który w 1960 roku był autorem i pomysłodawcą najsłynniejszego zanurzenia na dno Rowu Mariańskiego.

#9. Eddie „The Eagle” Edwards wznosi się ponad tłumem kibiców podczas XV Zimowych Igrzysk Olimpijskich w Calgary w 1988 roku.

Eddie „Orzeł” Edwards urodził się w 1963 roku. Jego wielkim marzeniem było wystąpienie na igrzyskach olimpijskich. Najpierw próbował szczęścia w narciarstwie alpejskim i był nawet blisko kwalifikacji do igrzysk w Sarajewie w 1984 roku. Z myślą o kolejnych igrzyskach wyjechał trenować do Stanów Zjednoczonych, jednak z powodu problemów finansowych (koszty treningów opłacał sam z pieniędzy zarobionych na tynkowaniu, odśnieżaniu oraz jako sprzątacz) i słabnącej formy postanowił wybrać sport, w którym łatwiej będzie mu o start na igrzyskach. Tak właśnie rozpoczęła się jego kariera skoczka narciarskiego.
W zawodach FIS starował od 1986 do 1989 roku i... przegrywał praktycznie wszystko, co mógł. Z rzadka udawało mu się w klasyfikacji generalnej konkursu (wówczas nie było jeszcze kwalifikacji do konkursów głównych) wyprzedzić jednego czy dwóch zawodników.
O swojej kwalifikacji na zimowe igrzyska olimpijskie dowiedział się podczas pobytu w Finlandii, gdzie trenował wówczas z kadrą fińskich skoczków. Z powodu niewielkiej ilości posiadanych pieniędzy, nocował przez cztery tygodnie w szpitalu psychiatrycznym pod Kuopio, gdzie jeden z trenerów fińskiej kadry dorabiał przy malowaniu ścian...
Przed igrzyskami w Calgary włoski zespół skoczków podarował mu nowy kask, zaś Austriacy nowe narty. Był dwukrotnie ostatni, jednak na skoczni dużej poleciał na odległość 71 metrów, co było najlepszym jego wynikiem w oficjalnych zmaganiach i tym samym rekordem Wielkiej Brytanii.
Edwards cierpi na krótkowzroczność i z jej powodu nosił okulary, których nie zdejmował nawet podczas skoków.
Poza zawrotną karierą skoczka narciarskiego, na początku lat 90. Edwards nagrał dwie piosenki w języku fińskim, którym nigdy się nie posługiwał. Jest także autorem książki „On the piste”, a w 2002 roku sprzedał prawa autorskie do swojej historii amerykańskiej firmie produkcyjnej.
W 2001 roku uzyskał dyplom z prawa.
Był rekordzistą świata w skokach kaskaderskich (skakał przez 10 samochodów czy 6 autobusów) i dziewiątym na świecie zawodnikiem-amatorem pod względem osiągniętej prędkości zjazdu na nartach (jechał z prędkością 170 km na godzinę).

#10. Gapie podczas pochówku 6-letniej Leide das Neves, Brazylia, 1987 rok.

W 1984 roku została zlikwidowana klinika radioterapii w szpitalu w brazylijskiej Goiânii. Przez niedopatrzenie pozostawiono wewnątrz pojemnik zawierający cez-137. Latami przez zamknięty budynek przewinęło się wielu bezdomnych i włamywaczy. 13 września 1987 roku Roberto dos Santos i Wagner Mota dokonali nielegalnej rozbiórki urządzeń wewnątrz szpitala, a samo radioźródło wywieźli w taczce poza obręb budynku. Podczas częściowego demontażu ulegli oni napromieniowaniu, doznając poważnych oparzeń ciała.
Uszkodzony zbiornik został sprzedany na złomowisku, którego właściciel, Devairo Alveso Ferreira, zaobserwował w nocy niebieską poświatę wydobywającą się z pojemnika i postanowił zrobić z niebieskiego materiału... pierścionek dla żony. Napromieniowani zostali kolejno: sam właściciel złomowiska, jego żona, (która później zmarła), 6-letnia córka Leide das Neves (również zmarła), brat Ivo, pracownicy złomowiska oraz sąsiedzi.
28 września coraz gorzej czująca się żona Devairo domyśliła się, co jest przyczyną całego zła. Zapakowała resztki zniszczonej kapsuły do plastikowej torby i... zawiozła autobusem miejskim do szpitala, aby lekarze stwierdzili, czy są one niebezpieczne. Ponieważ złom znajdował się w plastikowej torbie i nie uległ rozproszeniu, stopień skażenia w szpitalu był niski. W raporcie MAEA stwierdzono także, że do tego momentu już aż 90% źródła promieniowania zostało rozproszone.
Późniejsza rekonstrukcja 15-minutowego przewozu źródła promieniowania autobusem wykazała, że nikt z pasażerów nie został narażony na napromieniowanie powodujące istotne szkody dla zdrowia.

#11. Sfinks w 1914 roku. Fotografia została wykonana na potrzeby promocji nowego Forda Model T.

#12. Premier Wielkiej Brytanii Tony Blair (po prawej), senator USA George Mitchell (pośrodku) i premier Irlandii Bertie Ahern (po lewej) uśmiechnięci po podpisaniu Porozumienia Wielkopiątkowego w sprawie pokoju w Irlandii Północnej, kończącego 30-letni konflikt, Belfast, Irlandia Północna, 10 kwietnia 1998 roku.

#13. Modelka Diora zostaje pozbawiona ubrania przez gapiów wściekłych na pokaz bogactwa, Paryż, 1947 rok.

W 1947 roku, podczas gdy Europa dochodziła do siebie po wojnie, Christian Dior stworzył kolekcję zwaną później New Look, która zrewolucjonizowała świat mody. Jednak kiedy Dior zaprezentował swoje piękne, drogie kreacje na ulicach biednego Paryża podczas sesji zdjęciowych, spotkał się z wyrazami ostrej agresji i niechęci ze strony mieszkańców.
Wspomnienia dziewczyn, które wystąpiły w tej sesji później, mówiły o tym, że było to najgorsze doświadczenie w ich życiu. Były popychane, opluwane i obrzucane wyzwiskami przez przechodniów. Ich piękne stroje budziły agresję kobiet i pogardę lub co najmniej konsternację mężczyzn.
Pomimo tego, że kolekcja była uważana za wyjątkowo piękną i elegancką, to spotkała się ona z negatywnym odbiorem. Ludzie uważali, że jest zbyt luksusowa i nieodpowiednia dla ubogich warstw społecznych. Jednak mimo tych kontrowersji, styl New Look zyskał popularność i stanowił kamień milowy w świecie mody.

#14. Filmowe efekty specjalne, USA, 1978 rok.

#15. Borys Jelcyn na mitingu przedwyborczym, 24 kwietnia 1996 roku.

#16. Demolka McDonalda w centrum Belgradu, Jugosławia, 29 marca 1999 roku.

Demonstracje na ulicach Jugosławii przeciwko wszystkiemu, co wiązało się z USA i Zachodnią Europą były efektem operacji Allied Force przeprowadzonej przez NATO w 1999 roku.
Kosowo, kolebka serbskiej państwowości, w latach 90. XX wieku było już w zdecydowanej większości zamieszkałe przez ludność albańską. Konflikt etniczny, który tlił się przez lata, zyskał na sile po rozpadzie Jugosławii. W walkach z Wyzwoleńczą Armią Kosowa (UÇK) nie patyczkowały się nacjonalistyczne władze Jugosławii. 29 września 1998 roku Rada Bezpieczeństwa ONZ przyjęła rezolucję potępiającą działania sił serbskich w Kosowie – ataki na cywilów, wypędzanie ludzi z domów. Pragnienie ostatecznego położenia kresu działaniom Miloševicia połączyło opinię publiczną i polityczne elity na Zachodzie Europy.
Naloty na terytorium Jugosławii trwały od 24 marca do 10 czerwca 1999 roku i wbrew nadziejom aliantów nie przyniosły szybkiego zwycięstwa. Siły NATO w początkowej fazie atakowały obiekty wojskowe, ale potem również infrastrukturę krytyczną – co pociągnęło za sobą również straty wśród ludności cywilnej. W nalotach według różnych źródeł zginęło od 489 do 529 cywilów, głównie w Kosowie. Do najtragiczniejszej pomyłki doszło 14 kwietnia, kiedy samoloty Sojuszu zbombardowały konwój wypędzanych Albańczyków, zabijając 73 z nich, oraz 14 maja, gdy w podobnym konwoju zginęło 77 osób. Z kolei siły serbskie między kwietniem a czerwcem 1999 roku zabiły tam 8,6 tysięcy i wypędziły z domu 848 tysięcy Albańczyków.
Wreszcie 3 czerwca 1999 również Rosja wezwała Miloševicia do wycofania swoich sił z prowincji. W ślad za nimi uciekło z niej 124 tysięcy Serbów i 24 tysięcy Romów, a pozostali przedstawiciele tych nacji byli obiektem albańskich prześladowań i zabójstw, którym nie były w stanie zapobiec siły pokojowe ONZ.

#17. James Cameron na planie filmu Titanic, 1997 rok.

#18. Yul Brynner w 1956 roku przyjechał na premierę filmu Dziesięć Przykazań swoim Mercedesem-Benz 300SL Roadster.

#19. Benjamin Ferencz, ostatni żyjący prokurator z Norymbergi i główny prokurator w procesie Einsatzgruppen z 1947 roku, w którym 22 byłych dowódców SS było sądzonych za zabójstwo Żydów, Romów i innych ofiar reżimu nazistowskiego, 1947 rok.

Benjamin Ferencz urodził się w 1920 roku w rodzinie żydowskiej, która z obawy przed prześladowaniami wyemigrowała z Europy do Nowego Jorku, kiedy Ferencz miał mniej niż rok. Ferencz studiował w City College of New York, który ukończył w 1940 roku. Naukę kontynuował w Harvard Law School.
Podczas uczęszczania na Harvard, Ferencz pracował jako asystent kryminologa Sheldona Gluecka badając niemieckie zbrodnie. W czasie II wojny światowej został wcielony do armii i brał udział w walkach w Normandii. Wkrótce potem został przydzielony do jednostki zajmującej się niemieckimi zbrodniami wojennymi, gdzie zbierał dowody przeciwko nazistom, m.in. w wyzwolonych obozach Buchenwald, Mauthausen i Dachau.
Ferencz został zwolniony z armii w grudniu 1945 roku. W toczącym się w latach 1947–1948 procesie przeciwko 24 członkom Einsatzgruppen występował jako główny oskarżyciel. Po tym procesie kontynuował swoją pracę w dziedzinie prawa międzynarodowego i dążył do ustanowienia Międzynarodowego Trybunału dla Zbrodni przeciwko Pokojowi.
Ferencz jest również autorem książek na temat prawa międzynarodowego i zbrodni wojennych oraz był jednym z głównych architektów Międzynarodowego Trybunału Karnego. W ciągu swojej długiej kariery Ferencz był zdecydowanym zwolennikiem pokoju i sprawiedliwości w świecie. Jego życie i praca stały się przykładem dla kolejnych pokoleń prawników i działaczy na rzecz praw człowieka.
W 1948 roku został dyrektorem Jewish Restitution Successor Organization, która zajmowała się odzyskiwaniem zagrabionego przez nazistów majątku żydowskiego.
Zmarł w wieku 103 lat, 7 kwietnia 2023 roku.

#20. Defilada w setną rocznicę Powstania Listopadowego. Ulica Święty Marcin, Poznań, 1930 rok.

W poprzednim odcinku

Źródła: 1, 2, 3, 4