7 ciekawostek na temat Aldousa Huxleya – pisarza, który dzisiaj odbija nam się czkawką

#1. Problemy zdrowotne pokierowały życiem Huxleya

Aldous Huxley urodził się w Wielkiej Brytanii 26 lipca 1894 roku. Pierwotnie uczył się w domu, potem w Eton College – w szkole średniej, w której później sam przez moment uczył (do tego etapu jeszcze wrócimy). Po Eton, Huxley poszedł na Oksford, gdzie studiował medycynę i filozofię. Dość szybko musiał jednak przerwać naukę – kłopoty ze wzrokiem i wręcz zagrożenie ślepotą uniemożliwiły mu na pewien czas edukację. Po dwóch latach podjął jednak z powrotem przerwane studia… ale nie była to jedyna sytuacja, w której zdrowie zdecydowało za niego. Fatalny wzrok sprawił, że Huxley nie trafił na front podczas I wojny światowej. Zamiast tego pracował w administracji państwowej.

#2. Niezwykły dziadek Aldousa również zapisał się w historii

W rodzinie Huxleyów nie brakowało wyróżniających się postaci. Ojciec Aldousa, Leonard Huxley, również pisał. Był nie tylko pisarzem, ale i wydawcą. Jeszcze ciekawszą kartę historii zapisał Thomas Huxley, dziadek Aldousa ze strony ojca. Zyskał on sobie przydomek buldoga Darwina – jako gorący orędownik teorii ewolucji regularnie spierał się z kreacjonistami. Podkreślał, że proces ewolucji dotyczy także człowieka. Innymi słowy – że w powstaniu ludzkości nie miała udziału żadna istota z góry, która na swój obraz i podobieństwo… wiadomo, o co chodzi. Nic w każdym razie zaskakującego, że jednym z najzagorzalszych przeciwników Huxleya dziadka był ówczesny biskup Oksfordu.

#3. Walka o odzyskanie wzroku i dzieło co najmniej kontrowersyjne

Aldous Huxley napisał Nowy wspaniały świat – dystopię, którą kojarzą prawdopodobnie wszyscy. Na tym jednak nie koniec. Innym z dzieł pisarza jest Wyspa – tym razem utopia, którą napisał niejako w kontrze do swojego najsłynniejszego dzieła. Warto jednak wspomnieć o innej jeszcze książce, która wyszła spod jego pióra. Sztuka widzenia opisywała, w jaki sposób Huxley polepszył wzrok, posługując się metodami dr. Batesa. Metodami – dodać należy – odrzucanymi przez naukę (np. korzystaj ze światła słonecznego, ćwicz oczy, nie noś okularów). Ponieważ opisywane techniki uznawane były za pseudonaukę, zaczęto kwestionować nawet to, czy faktycznie widzenie Huxleya się poprawiło.

#4. Znany uczeń Huxleya

Przez krótką chwilę w 1917 roku Aldous Huxley pracował w Eton College, gdzie wcześniej się uczył. Wśród jego studentów znalazł się niejaki Eric Blair. Żaden z nich nie wiedział wtedy jeszcze, że jeden do drugiego – a drugi do pierwszego – będzie potem wielokrotnie porównywany. Kim był Eric Blair? Autorem m.in. Roku 1984 i Folwarku zwierzęcego, które wydał pod znacznie lepiej wszystkim znanym pseudonimem George Orwell. W późniejszych czasach pomiędzy Huxleyem i Orwellem doszło do pewnych spięć. Uczeń zarzucał swojemu byłemu nauczycielowi, że ten w Nowym wspaniałym świecie dopuścił się plagiatu. Z kolei nauczyciel pomiędzy wierszami starał się podkreślać, że jego wizja przyszłości jest bardziej prawdopodobna. A żeby było zabawniej, Huxley uczył Orwella bynajmniej nie pisarstwa, a… języka francuskiego.

#5. Nie od razu książkę napisano

Napisanie książki – zwłaszcza dobrej – wcale nie jest takie łatwe i bardzo często wymaga poprzedzenia wieloma latami treningu przy krótszych formach. Nie inaczej było w przypadku Aldousa Huxleya. Za młodu, w latach 20. XX wieku, zajmował się pisaniem artykułów między innymi dla Vanity Fair i magazynu Vogue. Na tym wcale nie koniec. Pisał nawet dla czasopisma Dom i Ogród. Jak sam po czasie przyznawał, pisał wtedy właściwie o wszystkim – od tynków dekoracyjnych po perskie dywany. W Westminster Gazette Huxley próbował swoich sił jako krytyk muzyczny. I choć to wszystko brzmi jak „pomieszanie z poplątaniem”, sam uznany autor polecał takie podejście jako doskonałą formę nauki.

#6. Jak Huxley nie został amerykańskim obywatelem

Urodził się w Wielkiej Brytanii, ale dużą część życia spędził w Stanach Zjednoczonych. Tam też ostatecznie Huxley zmarł… nie dostawszy nigdy amerykańskiego obywatelstwa. Próbował – po 14 latach pobytu w Kalifornii, wraz z żoną złożył wniosek. Musiał tylko odpowiedzieć na kilka pytań – między innymi o to, czy w razie wojny gotów byłby bronić Stanów Zjednoczonych. Jako zagorzały pacyfista i przeciwnik wszelkich wojen, odpowiedział, że bynajmniej… i wycofał wniosek. Sam doszedł do wniosku, że skoro „przyczyną pacyfizmu” w jego przypadku są bardziej poglądy filozoficzne niż religijne, to lepiej samemu zrezygnować z ubiegania się o obywatelstwo niż dostać odmowę.

#7. Aldous Huxley ostrzegał przed przeludnieniem

Wizje z Nowego wspaniałego świata – wbrew nazwie – trudno było uznać za jakkolwiek wspaniałe czy choćby pozytywne. Niestety wiele przepowiedni okazało się też bardzo trafnych. Niezależnie już od dystopicznych wizji, Huxley wypowiadał się chętnie na temat przyszłości Ziemi. Jeszcze w 1958 r. ostrzegał m.in. przed konsekwencjami przeludnienia planety. Sugerował, że doprowadzi to do sytuacji, w której będzie mniej jedzenia na osobę i mniej dóbr do podziału. Dodawał, że niestabilna gospodarka wywoływać będzie niepokoje społeczne i pchać świat w stronę reżimów totalitarnych. I choć z poglądami Huxleya na różne sprawy można zgadzać się lub nie, to z całą pewnością warto się z nimi zapoznać – chociażby po to, żeby przekonać się, jak bardzo aktualne dzisiaj są kwestie poruszane przecież dobre sto lat temu.