7 zastanawiających ciekawostek z bardzo dawnych czasów

#1. Choroba wysokościowa ma długie tradycje

Po raz pierwszy w historii przypadek choroby wysokościowej odnotowano w 37 roku przed naszą erą. Wzmianka pochodzi – nie inaczej – od Chińczyków, którzy pokonywali szlak handlowy wiodący przez góry na teren dzisiejszego Afganistanu. I właśnie jedna z tamtejszych gór, wchodzących w skład pasma Karakorum, zasłużyła na szczególne wyróżnienie ze względu na objawy, jakie wywoływała u podróżnych. W tej samej notatce nazwano ją poetycko Górą Wielkiego Bólu Głowy. O które miejsce konkretnie chodziło? Nie ma co do tego pewności, jednak największe prawdopodobieństwo wskazuje Przełęcz Kilik sięgającą 4827 m n.p.m.

#2. Bardzo stary paragon za piwo

Kiedy archeolodzy odkrywają bardzo-stare-tabliczki liczą zazwyczaj, że znajdą na nich bardzo-stare-mądrości. Sęk w tym, że człowiek, statystycznie na rzecz patrząc, nie jest z natury szczególnie mądry. Interesują go też bardziej przyziemne sprawy. Mimo to sporym zaskoczeniem była sumeryjska tabliczka sprzed ponad 4 tysiący lat, znaleziona w ruinach starożytnego miasta Umma znajdującego się obecnie na terenie Iraku. Co wynikało z jej treści? Ni mniej, ni więcej… potwierdzenie zakupu piwa od browarnika Alulu, ponoć najlepszego w całym Ur. Na jaką ilość opiewała transakcja? Około 4,5 litra.

#3. Greccy wojownicy byli bardzo niedojrzali

„A masz!” lub „Łap to!” – to okrzyki, których najprędzej spodziewać się można byłoby na przydomowym boisku czy na podwórku pełnym przedszkolaków. No nie do końca, jak się okazuje. Takie właśnie inskrypcje – starannie wydrapane – odkryli archeolodzy na kulkach do proc wykorzystywanych w starożytnej Grecji. Datuje się je na IV wiek p.n.e., wykazując przy tym, że bardzo niedojrzałe zachowania są zdecydowanie starsze niż sądziliśmy.

#4. A może by tak zburzyć i postawić od nowa

Sfinks jest stary – co do tego nikt nie ma najmniejszych wątpliwości. Mało kto jednak zdaje sobie sprawę z tego, jak bardzo. Spieszę z wyjaśnieniami. Tak bardzo, że pierwsze „remonty generalne” prowadzono już na 1400 lat przed Chrystusem, niemal 3,5 tysiąca lat temu, kiedy Sfinks kończył właśnie pierwsze millenium swojego istnienia. Liczącą pierwotnie 73,5 metra długości rzeźbę wykuto około 2550 r. p.n.e. Naukowcy nie są jednak zgodni co do tego, czyj wizerunek przedstawia i za czyjego panowania powstała. Dotychczas sądzono, że za faraona Chefrena, ale pojawiły się głosy, że być może już za panowania jego ojca, Cheopsa.

#5. Ser prosto z Kujaw

Jest sporo rzeczy, którymi możemy poszczycić się my, Polacy, niemniej jednak przełomowych wynalazków w historii ludzkości szczególnie wielu na koncie nie mamy. Nie ma tego złego, bo… wymyśliliśmy ser. No dobrze, a teraz prawdziwa historia tego mocno naciąganego uproszczenia. Na terenach Iranu 8 tysięcy lat temu udomowiono pierwsze owce i kozy i pozyskiwano ich mleko, jednak to na polskich Kujawach znaleziono najstarsze ślady produkcji sera. Pochodzą one sprzed 7,5 tysiąca lat. To najstarszy na świecie ser, który badacze określili jako „przypominający mozzarellę”.

#6. Coś poszło bardzo nie tak...

I pomyśleć, że jeszcze teraz – w XXI wieku – w bardzo przyzwoicie przecież rozwiniętej Polsce są takie miejsca, gdzie toaleta pod postacią nieszczególnie efektownego wychodka znajduje się w podwórku, a szczytem luksusu jest jeśli deska, na której należy usiąść, nie ma zbyt dużych drzazg. Trudno pogodzić się z tym faktem tym bardziej, że w cywilizacji doliny Indusu w niemal każdym (!) domu znajdowała się nie tylko własna toaleta podłączona do miejskiego systemu kanalizacji, to jeszcze wyposażona była we w pełni funkcjonalną spłuczkę! Tak tylko dla przypomnienia – cywilizacja doliny Indusu miała się najlepiej w okresie od 3300 do 1300 roku p.n.e.

#7. LGBTPNE

Świat wydaje się dopiero oswajać z faktem istnienia odmiennych orientacji seksualnych, a na otwartej niechęci wobec ruchów LGBT500+ wciąż jeszcze można zbić niemały kapitał polityczny. Tymczasem pary homoseksualne są – nie przymierzając – stare jak świat. Palmę pierwszeństwa, przynajmniej biorąc pod uwagę wyłącznie odnotowane przypadki, dzierży dwóch… manikiurzystów służących na dworze egipskiego faraona jakieś 2400 lat przed naszą erą. Niankhknum i Khnumhotep zostali pochowani wspólnie, a ich wizerunki przedstawiono w sposób, w jaki przedstawiano wówczas małżeństwa różnopłciowe. To sugeruje, że wbrew „ideologicznie poprawnym” domniemywaniom mężczyźni wcale nie byli braćmi.