Garść ciekawych faktów na temat parków narodowych USA. W tym odcinku Wielki Kanion

#1.

Wielki Kanion ma długość 446 km, w najgłębszym miejscu osiąga 1850 m, a w najszerszym aż 29 km! Jest tak ogromny, że można podziwiać go nawet z kosmosu.

Widok z kosmosu

#2.

Leży na terenie stanu Arizona. Dnem Kanionu płynie rzeka Kolorado i stąd wzięła się jego polska nazwa. Choć w języku angielskim wszędzie figuruje po prostu jako Grand Canyon, w polskich publikacjach często określany jest mianem „Wielkiego Kanionu Kolorado”.

#3.

Umownie dzieli się na cztery części/krawędzie (z angielskiego rim); wschodnią, zachodnią, północną i południową. East Rim to w dużej mierze tereny Indian Navajo, West Rim leży na terenie rezerwatu Indian Hualapai, natomiast Park Narodowy obejmuje South i North Rim. Sam park ma powierzchnię prawie 5000 km².

#4.

Jak powstał Wielki Kanion? Teorii jest kilka, jednak za najbardziej prawdopodobną uznaje się tę, która mówi, że proces jego powstawania rozpoczął się 25 milionów lat temu, a najmłodsze fragmenty mają 6 milionów lat. Przyjmuje się, że za jego powstanie odpowiada rzeka Kolorado – rwąca woda przez wieki wcinała się i podmywała skały, pogłębiając koryto rzeki, a temperatura i wiatr dodatkowo wspomagały ten proces. Jednak zdaniem części naukowców, przy wypiętrzaniu Wyżyny Kolorado mogła powstać ogromna szczelina, którą potem wykorzystała rzeka, tylko ją pogłębiając. Jak często bywa – zdania uczonych są podzielone. Jedno jest pewne: sam Kanion, w porównaniu do skał, w których jest wydrążony, jest stosunkowo młody – najmłodsza warstwa skał liczy aż 270 milionów lat...

#5.

... jest więc starsza niż najstarsze znane nam dinozaury, a co za tym idzie – nie znajdziemy tam skamieniałości tych gadów. Natrafimy za to na pozostałości mnóstwa innych pradawnych organizmów! Najstarsze skamieniałości mają nawet 1,2 miliarda lat. Wielki Kanion jest wspaniałą kopalnią wiedzy o historii życia na naszej planecie – znajdziemy tam stromatolity (wapienne struktury stworzone przez cyjanobakterie), trylobity, korale, gąbki, liście, ważki, a także kości i odciski wielu zwierząt, przemierzających kiedyś te tereny.

#6.

Historia powstania Kanionu to nie jedyna zagadka, jaka trapi naukowców. W jego ścianach możemy prześledzić 1,5 miliarda lat historii Ziemi, ale... w niektórych miejscach z zapisu geologicznego zniknęły skały o „wartości” setek milionów lat. Fenomen ten nazywamy Wielką Niezgodnością (z angielskiego Great Unconformity). Warstwy skał sprzed 520 milionów lat leżą bezpośrednio na warstwach sprzed 1,4 miliarda lat. Co się stało z warstwami, które powinny być pomiędzy? Ciekawym jest fakt, że takich Wielkich Niezgodności jest na świecie więcej i zawsze dotyczą tego samego okresu w dziejach – około miliarda lat temu. Jak zwykle, teorii jest kilka, jednak uczeni są zgodni co do jednego – na Ziemi musiało wydarzyć się coś tak dramatycznego, że wpłynęło na cały glob.

#7.

Kanion został wpisany na listę Światowego Dziedzictwa Unesco w 1979 roku za „wyjątkową wartość uniwersalną”.

#8.

Szacunki mówią, że w jego ścianach znajduje się około 1000 jaskiń. Tylko jedna z nich – Cave of the Domes – jest udostępniona dla zwiedzających.

#9.

Park Narodowy Wielkiego Kanionu jest drugim najczęściej odwiedzanym parkiem w USA – rocznie przybywa tam 6 milionów turystów.

#10.

Odwiedzenie południowej i północnej części parku w ciągu jednego dnia może być trudne. Choć Grand Canyon Village na południowej krawędzi i parkowy hotel na północnej dzieli tylko 16 km w linii prostej, aby dostać się z jednego miejsca w drugie trzeba przejechać dystans 345 km.

#11.

Północna grań jest położona 450 m wyżej niż południowa, co sprawia, że temperatury tam są dużo niższe. Ta część parku jest otwarta dla zwiedzających tylko w okresie maj-październik z powodu obfitych opadów śniegu, uniemożliwiających dojazd. Co za tym idzie...

#12.

...większość turystów odwiedzających park wybiera South Rim – ta część oferuje bardziej rozbudowaną infrastrukturę, doskonale wyposażone centrum informacji turystycznej oraz łatwy dostęp do wielu punktów widokowych. Przez większość roku dojedziemy do nich tylko darmowym, parkowym autobusem – ma to zapobiec nadmiernemu natężeniu ruchu i problemom z parkowaniem.

#13.

Jedną z najbardziej znanych (i komercyjnych) atrakcji Kanionu jest Skywalk, czyli ogromny szklany balkon zawieszony na jego krawędzi. Znajduje się we wschodniej części i jest zarządzany przez Indian Hualapai. Konstrukcja jest zaprojektowana tak, aby oprzeć się trzęsieniu ziemi o magnitudzie 8,0 i może utrzymać maksymalnie 800 ludzi o wadze 90 kg. Jednak ze względów bezpieczeństwa i aby zapewnić turystom większy komfort, na Skywalk wpuszcza się tylko 120 osób naraz.

#14.

Najstarsze ślady obecności ludzi w Kanionie liczą 10 000 lat. Obecnie park graniczy z trzema rezerwatami rdzennych Amerykanów, ale aż 11 plemion ma różne związki historyczne z tymi okolicami. Dla wielu z nich Kanion był i wciąż jest miejscem świętym – wierzą, że jest portalem do życia wiecznego.

Piktografy przedstawiające jelenie – szlak Bright Angel. Datowane na 4000-1950 r. p.n.e.

#15.

Dno Kanionu jest jedynym miejscem, w które amerykańska poczta dostarcza przesyłki za pomocą... mułów. Pięć dni w tygodniu karawana złożona z 10-22 zwierząt schodzi w dół, niosąc listy, jedzenie oraz zaopatrzenie do wioski Supai, czyli stolicy Rezerwatu Indian Havasupai.

#16.

Supai jest określane jako najbardziej odosobnione miasteczko w USA. Można się tam dostać tylko helikopterem, na piechotę lub na grzbiecie muła, a do najbliższej drogi jest 13 km. Wioskę Supai na co dzień zamieszkuje około 200 ludzi – w większości są to rdzenni Amerykanie, których przodkowie zajmowali te tereny od 800 lat. Utrzymują się głównie z turystyki – oprócz tego, że wioska sama w sobie jest atrakcją, stanowi też bazę wypadową do pobliskich wodospadów Havasu. Zanim jednak zaczniecie pakować plecaki, musicie wiedzieć, że rezerwację na pole pole namiotowe robi się na rok do przodu, trzeba zarezerwować minimum cztery noce, a przyjemność ta kosztuje 125 dolarów za noc za osobę.

Wodospad Havasu

#17.

Jedną z wyjątkowo ciekawych atrakcji Kanionu jest inwersja temperatury – bardzo rzadkie zjawisko pogodowe, powstające gdy zimne powietrze zostaje uwięzione na dnie Kanionu przez cieplejsze warstwy powietrza, które następnie zaczynają się nad nim przesuwać. Powoduje to skraplanie wody i powstanie gęstej mgły, wypełniającej całe wnętrze Kanionu.

#18.

Wielki Kanion stwarza idealne warunki do obserwacji nocnego nieba – leży 2000 m n.p.m., ma bardzo przejrzyste powietrze i małe zanieczyszczenie światłem. Z tego powodu został wpisany na międzynarodową listę parków ciemnego nieba.

#19.

Wielki Kanion pośrednio przyczynił się do postania FAA, czyli Amerykańskiej Agencji Nadzoru Lotniczego. 30 czerwca 1956 roku nad Kanionem zderzyły się dwa rejsowe samoloty, których piloci specjalnie wybrali trasę umożliwiającą pasażerom podziwianie go z powietrza. W katastrofie zginęło 128 osób, nikt nie przeżył. Kolizja ta była bodźcem do stworzenia nadrzędnego organu kontroli przestrzeni powietrznej – FAA, którą powołano do życia dwa lata później.

W poprzednim odcinku: Dolina Śmierci

Źródła: 1, 2, 3, 4