7 rzeczy, które warto wiedzieć o igrzyskach paraolimpijskich

#1. Zaczęło się wśród weteranów

Pierwsze letnie igrzyska paraolimpijskie odbyły się w 1960 roku, a więc ponad sześć dekad po pierwszej nowożytnej olimpiadzie. Idea zorganizowania zawodów pojawiła się dwanaście lat wcześniej, przy okazji igrzysk w Londynie, kiedy zorganizowano również wydarzenie dla brytyjskich weteranów wojennych z urazami kręgosłupa. Nie oznacza to jednak, że sportowcy z niepełnosprawnościami nie stawali do rywalizacji już wcześniej – jak George Eyser w 1904 r., niemiecko-amerykański gimnastyk… ze sztuczną nogą. Potrzeba było wiele czasu, by coś, co z początku brano za egzotyczną ciekawostkę, wybryk natury, zaczęło być traktowane z należną powagą.

#2. Bohater sprzed lat

Jeszcze zanim o igrzyskach paraolimpijskich w ogóle zaczęto myśleć, sportowcy z niepełnosprawnościami brali udział w zawodach. Jeden z nich – Ray Ewry – szczególnie wyraźnie zapisał się w historii… choć równocześnie został niemal całkowicie zapomniany. Mimo przebytego polio, które uniemożliwiło mu normalne funkcjonowanie, zdobył aż osiem złotych medali olimpijskich, czym zapracował sobie na miejsce w United States Olympic Hall of Fame. Dzisiaj mało kto o nim pamięta, a to głównie dlatego, że startował w konkurencjach, które już nie istnieją – w skoku wzwyż z miejsca, skoku w dal z miejsca i trójskoku – również z miejsca.

#3. Stale rosnąca popularność

W pierwszych igrzyskach paraolimpijskich w Rzymie w 1960 roku wzięło udział 400 zawodników z nieco ponad dwudziestu krajów. Od tego momentu zmagania sportowców z niepełnosprawnościami sukcesywnie przyciągały coraz większe grono zainteresowanych. W 2012 roku w Londynie podczas letnich igrzysk paraolimpijskich było ich już ponad 4300, wywodzących się z ponad 160 krajów. To bardzo dobrze pokazuje, jak bardzo zmieniła się ranga zawodów. I choć różnice finansowe pomiędzy zwykłą olimpiadą a paraolimpiadą pozostają ogromne, to ta ostatnia okazuje się wzbudzać wcale nie mniejsze emocje (wystarczy rzucić okiem chociażby na medalowy dorobek Polaków w Tokio).

#4. Czego nie ma na zwykłych igrzyskach

Większość dyscyplin, z których składają się igrzyska paraolimpijskie, wzorowana jest na swoich tradycyjnych odpowiednikach… choć są też wyjątki. Jednym z nich jest rzut maczugą, który zastępuje rzut oszczepem – ze względu na to, że maczuga jest lżejsza i bardziej poręczna, co umożliwia wykonanie zadania zawodnikom na wózkach. Jeszcze bardziej unikatowe są boccia, przypominająca nieco grę w bulę, oraz goalball, czyli gra w piłkę dla niewidzących – w piłce umieszczone są dzwoneczki i to właśnie po dźwiękach zawodnicy orientują się, gdzie znajduje się piłka. Obie te dyscypliny nie mają swojego tradycyjnego pierwowzoru.

#5. Niezwykły przypadek Trischy Zorn

Już jeden medal wywalczony na igrzyskach – nie ma znaczenia, czy olimpijskich czy paraolimpijskich – to wielki sukces, którego wypada tylko pogratulować. I podczas gdy jedni cieszą się właśnie z tego wymarzonego, jednorazowego sukcesu, zdarzają się też tacy, którzy medale zdobywają niemal hurtowo. Do grona tych ostatnich zalicza się Trischa Zorn, niewidoma amerykańska pływaczka, która pozostaje absolutną rekordzistką igrzysk paraolimpijskich. W swojej karierze trwającej od 1980 do 2004 roku zdobyła aż 55 medali, z czego 41 złotych, 9 srebrnych i 5 brązowych. Już podczas debiutu 7 razy sięgnęła po złoto.

#6. Olimpijczycy i paraolimpijczycy

Igrzyska paraolimpijskie powstały, by wyrównywać szanse – by pozwolić osobom z niepełnosprawnościami brać pełnoprawny udział w zawodach sportowych. Nie obeszło się jednak bez pewnych kontrowersji. Co do tego, że osoby pełnosprawne w paraolimpiadzie udziału brać nie mogą – nie ma najmniejszych wątpliwości. Co jednak w przypadku sportowców z niepełnosprawnościami chcących brać udział w „normalnych” igrzyskach? Sprawa nie jest jednoznaczna. Z jednej strony są zawodnicy jak Natalie du Toit, południowoafrykańska pływaczka, czy Natalia Partyka, polska tenisistka stołowa, którzy biorą udział w jednych i drugich zawodach. Z drugiej natomiast jest przypadek, chociażby Oscara Pistoriusa, którego protezy dały mu wyraźną przewagę nad pełnosprawnymi zawodnikami.

#7. Niepełnosprawność to nie koniec

Para po grecku oznacza przy, obok. Stąd właśnie paraolimpiada, zawody rozgrywane równolegle ze zwykłymi igrzyskami olimpijskimi. Od 1988 roku w tym samym miejscu co one, startując zwykle kilka dni po ich zakończeniu. Zawodnicy dzieleni są według sześciu kategorii niepełnosprawności – amputacji, porażeń mózgowych, niepełnosprawności intelektualnej, poruszania się na wózku, utraty wzroku oraz tzw. innych. Nad przebiegiem zmagań czuwa Międzynarodowy Komitet Paraolimpijski, mający siedzibę w niemieckim Bonn. Czuwa najwyraźniej bardzo skutecznie, bo z każdą kolejną odsłoną igrzyska paraolimpijskie wywołują coraz więcej emocji.